دیتاسنتر یا مرکزداده چیست و چه کاربردهایی دارد؟
دیتاسنتر یا مرکزداده چیست و چه کاربردهایی دارد؟
مرکزداده یا دیتاسنتر (Data center) مجموعه‌ای متشکل از کامپیوترهای متصل‌‌‌به‌‌‌‌هم، سیستم‌های ذخیره‌سازی و زیرساخت‌های محاسباتی است که سازمان‌ها با کمک آن می‌توانند حجم بسیار زیادی از دادهها را جمع‌آوری، پردازش، ذخیره و یا منتشر کنند. امروزه بسیاری از کسب‌و‌کارها برای ادامه فعالیت خود تا حد زیادی به اپلیکیشن‌ها، خدمات و داده‌های موجود در مراکزداده وابسته هستند. به زبان ساده‌تر، دیتاسنتر مرکزی فیزیکی است که سازمان‌ها از آن برای نگهداری برنامه‌ها و داده‌های مهم خود استفاده می‌کنند. هر مرکزداده در مجموع شامل تجهیزاتی مانند روترها، سوئیچ‌ها، فایروال‌ها، سیستم‌های ذخیره‌سازی و سرورها می‌شود. در گذشته، دیتاسنترها زیرساخت‌های فیزیکی بسیار کنترل شده‌ای بودند اما فناوری ابر‌ی همه چیز را تغییر داد. امروزه اکثر دیتاسنترهای مدرن دنیا از زیرساخت‌های مجازی استفاده می‌کنند که قادرند از حجم زیادی از برنامه‌ها و خدمات مختلفی در محیط‌های چند‌ابری پشتیبانی کنند. استانداردهای صنعتی به‌کار گرفته شده در طراحی، ساخت و نگهداری تأسیسات و زیرساخت‌های مراکزداده باعث افزایش دسترسی و امنیت دادهها می‌شوند.
دیتاسنتر چگونه کار می‌کند؟
همانطور که اشاره شد دیتاسنتر مجموعه‌ای متشکل از تجهیزات مختلفی است که سازمان‌ها و افراد از آن برای پردازش، ذخیره‌سازی و توزیع دادهها استفاده می‌کنند. اما وقتی درخواستی به مرکز داده می‌رسد، باید چه مراحلی را طی کند؟
۱- مسیریابی (Routing): درخواست در هنگام ورود به مرکزداده توسط Router به سرور و یا برنامه مناسب خود هدایت می‌شود. روتر دستگاهی است که شبکه‌های مختلف یک شبکه را به صورت همزمان به هم متصل کرده و بسته‌های داده را به مقصد مناسب خود ارسال می‌کند.
۲- سوئیچینگ: در این مرحله، درخواست توسط یک سوئیچ میان سرورها و یا برنامه‌های مختلف ردوبدل می‌شود و سوئیچ در واقع به دستگاهی گفته می‌شود که دستگاه‌های یک شبکه را به هم متصل کرده و وظیفهForward چارچوب‌های داده (Data Frames) را برعهده دارد.
۳- فیلترینگ: سپس درخواست ورودی از لحاظ امنیتی توسط Firewall دیتاسنتر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پس از تائید به مسیر خود در مرکزداده ادامه می‌دهد. فایروال ابزاری است که بر ترافیک شبکه نظارت کرده و درخواست‌ها و دسترسی‌های مشکوک و غیرمجاز را مسدود می‌کند.
۴- ذخیره‌سازی (Storage): درخواست پس از تایید توسط فایروال می‌تواند به داده‌های موجود در سیستم ذخیره‌سازی دیتاسنتر دسترسی داشته باشد و یا آنها را تغییر دهند. سیستم ذخیره‌سازی دستگاه یا نرم‌افزاری است که دادهها را ذخیره کرده و این اجازه را به درخواست‌های ارسالی می‌دهد تا عملیات‌هایی مانند خواندن و نوشتن را بر روی دادهها اعمال کنند.
۵- پردازش (Processing): سرورها در این مرحله درخواست مورد نظر را مورد پردازش قرار داده و پاسخی مناسب برای آن پیدا می‌کنند. این مرحله می‌تواند شامل مواردی مانند جستجو در پایگاههای داده، اجرای اسکریپت‌ها و کدها و یا دسترسی به داده‌های موجود در حافظه پنهان شود.
۶- توزیع محتوا (Content Delivery): درخواست مورد نظر توسط کنترل‌کننده تحویل برنامه (ADC) بهینه‌‌سازی شده و در نهایت پاسخی از طریق CDN و یا به صورت مستقیم به وب‌سرور تحویل داده می‌شود. وب‌سرور نیز پاسخ مورد نظر را به کاربر نهایی ارسال می‌کند. Application Delivery Controller یا کنترل‌کننده تحویل برنامه، یکی از اجزای مهم دیتاسنتر است که طیف وسیعی از خدمات را ارائه داده و در مجموع باعث لودبالانسینگ، مدیریت ترافیک ورودی به شبکه، بهبود عملکرد وب‌اپلیکیشن‌ها و افزایش امنیت برنامه‌ها می‌شود.
مراکزداده چه کاربردهایی دارند؟
امروزه بیش از ۷ میلیون دیتاسنتر در سراسر جهان وجود دارد. مراکزداده امروزه به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ و کوچک به شمار می‌آیند و با هدف پشتیبانی از فعالیت‌های تجاری و ارائه خدمات متنوعی طراحی شده‌اند که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اشتراک‌گذاری فایل از طریق ایمیل
- ذخیره‌سازی، مدیریت، پشتیبان‌گیری و بازیابی دادهها
- اپلیکیشن‌های مرتبط با بهره‌وری
- انجام تراکنش‌های آنلاین با حجم بالا
- سیستم مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)
- تقویت جوامع بازی‌های آنلاین
- سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) و پایگاههای داده
- کلان‌داده، هوش‌مصنوعی و یادگیری ماشینی
- دسکتاپ مجازی و خدمات ارتباطی